Ook de leraar is soms het pispaaltje van de klas. Vakbond CNV Onderwijs maakt uit een enquête onder 4262 leraren in het basis- en middelbaar onderwijs, onderwijsondersteuners en schoolleiders op dat 31 procent van de leerkrachten wordt gepest. Meestal zijn het de leerlingen die hun leerkracht pesten, maar ouders, collega’s en de schooldirectie doen er ook aan mee.

Roddelen, uitsluiting en twijfelen aan de professionele integriteit komt veel voor onder collega’s. Maar ook ouders en leerlingen sturen bijvoorbeeld hatemails, intimideren of bellen leraren op hinderlijke momenten thuis op.

De enquête ging voornamelijk over het gezag van de leraar, dat de ondervraagden net als drie jaar geleden waarderen met een 7. De vragen over pesten zijn nieuw in de lijst. Het is voor het eerst dat het pestgedrag door ouders en leerlingen in een onderzoek betrokken wordt.

“Het is schokkend dat pesten van leraren zo veel voorkomt”, zegt CNV Onderwijs-voorzitter Helen van den Berg. Pestprotocollen zijn er bij 86 procent van de scholen wel voor leerlingen, maar slechts bij 11 procent van de scholen ook voor leerkrachten. Te weinig, vindt de bond. “Er zou op iedere school een integrale aanpak moeten zijn van pesten: voor leerlingen en leerkrachten.”

Meer pesterijen op openbare scholen
Oudere leerkrachten hebben meer last van pesten dan jongere, blijkt uit het onderzoek. Ook onderwijsondersteunend personeel, zoals de overblijfjuf of de conciërge, heeft relatief vaak te maken met pesten in de vorm van uitschelden, dreigementen en agressie van leerlingen. Op middelbare scholen met meer dan 2500 leerlingen zijn leraren vaker het slachtoffer. Volgens de enquête komt het pesten van leraren op openbare scholen meer voor dan op bijzondere scholen. Dat is volgens het CNV niet zomaar te verklaren. “We willen dat verder onderzoeken. De verschillen zijn groot.”

Gedragsdeskundige Kees van Overveld, die kwalitatief onderzoek naar pesten van leraren, deed, kijkt op van de cijfers. “Volgens mij hebben niet eerder zo veel mensen vragen beantwoord over pesten. En dan met zo’n uitkomst! Een derde van de leraren die gepest worden door leerlingen, ouders, directie en collega’s: dan is er toch iets goed mis op die scholen. Het lijkt me niet bevorderlijk voor het welzijn van deze mensen en voor de kwaliteit van hun werk.”

Verruwing van de samenleving
“Het pesten van leraren is een ingewikkeld probleem”, zegt Van den Berg. “Er zijn veel partijen als schuldigen aan te wijzen. Het gebeurt soms op subtiele wijze: roddelen, uitsluiten of het in twijfel trekken van deskundigheid kunnen allemaal vormen van pestgedrag zijn.”

Opvallend is dat, ondanks dat er zo veel gepest wordt, 95 procent van de ondervraagden zich redelijk veilig of veilig voelt op school. Volgens Van den Berg komt dat doordat leerkrachten in hun omgeving genoeg steun vinden, vooral bij collega’s.

Belangrijke oorzaak van het probleem is, aldus Van den Berg, de verruwing van de samenleving. “Wat vroeger abnormaal was, is dat nu niet meer. Gezagsdragers als ambulancepersoneel en politieagenten krijgen ook niet meer het oude respect. Zo worden leraren gepest, en zetten ouders een grote mond op. Daar moeten we eens bij stilstaan.”

Trouw-abonnees lezen vandaag in de krant meer over het pesten van leerkrachten.